“Dr. Reşit GALİP- Hasan Ferit CANSEVER, Türk Ocakları ve Tavşanlı*konulu 27 ŞUBAT 2025 tarihli Perşembe Sohbetimizin konuşmacısı Öğretmen-Yazar Ahmet ÖZTÜRK’tü. Sayın Öztürk konuşmasında özetle;
Osmanlı Devleti’nin dağılma sürecinde Avusturya’nın Bosna’yı ilhakı, Bulgaristan’ın bağımsızlığı, Trablusgarp Savaşı ve daha da önemlisi Balkan Savaşları ile Rumeli’nin kaybedilmesi neticesinde binlerce Türk’ün katliama uğraması milliyetçi aydınları ve devlet adamlarını derinden etkilemiştir. Bu aydınların bütün dikkatini devletin asli kurucuları olan Türklere ve yaşadığı Anadolu’ya çevirmesiyle halk kurtuluşun temeli olarak görülmüştür.
Bu dönemde milli varlığı tehlikede görerek vatanı kurtarma gerektiğine inanan Türk milliyetçileri Türk Ocaklarını kurmuştur.
Türk köylüsünü kalkındırmak için uğraş veren Türk Ocakları içindeki bir grup Tıbbiyeli, ilerlemenin ve kalkınmanın ancak köylerden başlanması gerektiğine inanmış, aydınların halka doğru gitmelerini teşvik etmiştir.
Bu düşünceleri harekete geçiren başta Hasan Ferit ve Ragıp Nurettin gibi idealist doktorların özel çabalarıyla Türk Ocakları bünyesinde 18 Mart 1919 yılında “Köycüler Cemiyeti” kurulmuştur. Başkanları ise ünlü yazar Halide Edip’tir.
Hiç vakit kaybetmeden hazırlıklarını tamamlayan doktorlar İstanbul’daki arkadaşlarına veda ederek Anadolu’ya çıkmıştır.
Nihayet 10 Nisan 1919 yılında Doktor Reşit Galip ile Hasan Ferit Tavşanlı ya; Doktor Fazıl Doğan ile Mustafa Alp Emet’e yerleşmişlerdir.
Köycü doktorların ilk faaliyeti sağlık alanında olmuştur. Sağlık Ocağı tarzında bir yer açarak hasta tedavi ettiklerini görmekteyiz. Uzak yakın demeden hastaları ziyaret edip ücretsiz halk hekimliği yapmışlardır. Ayda bir İstanbul Türk Ocağı’na verdikleri raporlarda şu ifadeler geçmektedir:
“ Aralık ayında 19 hasta kabul ettik, bunun haricinde 7 fakir hastayı ayakta tedavi ettik. Bu 26 hasta arasında bir frengi, üç verem vardı.”
Doktorların diğer icraatları ise ekonomi alanındadır. Amaçları köylünün ekonomik özgürlüğünü kazanması idi. Bunun için boş araziler aranmış, tavukçuluk, arıcılık, ipekçilik peynircilik yapılması planlanmış, yani “Örnek köy” kurma projesi hayata geçirilmeye çalışılmıştır.
Emet’teki doktorların dikkat çekici icraatı ise un fabrikası kurma çabalarıdır. Bu durum 10 Ağustos 1919 raporunda açıkça ifade edilmiştir.
Tıbbiyeliler köylünün eğitim faaliyetlerine de el atmışlardır. Bulundukları köylerde okul açmışlar, öğrenciler için gerekli tüm araç ve gereçleri sipariş etmişlerdir. Bu okullarda dini, fenni, eğlenceli ve uygulamalı tarih derslerinin verildiğini Köycülük raporlarından öğrenmekteyiz.
Tıbbiyelilerin köy hayatı böyle devam ederken 14 Mayıs 1919 yılında arkadaşları Ragıp Nurettin Eğe’nin, İzmir’in Yunanlar tarafından işgal edileceği haberini kurdukları Redd-i İlhak Cemiyeti namına Anadolu’ya telgrafla bildirmesiyle doktorlar Milli Mücadele’nin örgütlenmesini de önderlik yapacaklardır.
Tavşanlı’da yer alan Dr. Reşit Galip bu haberle birlikte Tavşanlı Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ni kurarak başkanlığına da üzerine almıştır. Halktan topladığı yardımlarla Kütahya Kuvayi Milliye Komutanlığı’na destek olmuştur.
Emet ise işgal haberleri ile birlikte Emet Müdafaa-i Vatan Cemiyeti’ni kurmuş ve 2.000 kişilik “Emet Milli Müfrezesi” oluşturulmuştur. Bu Ordu 23. Tümen Komutanı Ömer Lütfi Bey’in daveti ile 26 Şubat 1920’de Manisa/Alaşehir, Demirci, Gördes Komutanlığı’na görevlendirilmiştir. Emet Milli Müfrezesi Yunana karşı Batı Cephesi’nde Milli Mücadele bitene kadar faaliyetlerine devam etmiştir.
Tıbbiyelilerin Köycülük faaliyeti Tavşanlı’da 15 ay, Emet’te 21 ay sürecektir. Doktorların buradan ayrılmalarıyla Köycülük denemesi sona erecektir. Ancak Tıbbiyelilerin yaktığı bu ülkü ateşi dönemin getirdiği olumsuz koşullar ve savaş şartlarından dolayı istenilen başarıyı getirememiştir. Ancak tarihte bu gençlerin faaliyetleri gelecek nesillere örnek olmuştur.” Dedi.
Çok sayıda kitapları olan yazarın ilgiyle takip edilen kitaplarını imzalamasından sonra Şube Başkanımız Prof. Dr. Nedim Ünal’ın şükran beratı takdimi ile gece sona erdi.https://www.youtube.com/watch?v=JOI4W-VKUrY&ab_channel=ESK%C4%B0%C5%9EEH%C4%B0RT%C3%9CRKOCA%C4%9EI
